تاریخچه چرخ خیاطی و دوخت بخیه
تاریخچه چرخ خیاطی و دوخت بخیهالگوسازی و دوخت با دست از هنرهایی است که بیش از دو هزار سال قدمت دارد . اولین سوزنهای خیاطی از شاخ یا استخوانهای حیوانات بوده و اولین نخ هم از رگ و پی آنها درست می شد .
در تاریخچه چرخ خیاطی و دوخت بخیه سوزنهای فلزی در قرن چهارم اختراع شدند .
دوخت متحول شد و اولین سوزنهای سوراخدار در قرن پانزدهم پدید آمدند . اولین امتیاز چرخ خیاطی در سال ۱۷۵۵ و به نام « چارلز ویسنتهال » به ثبت رسیده که به آلمان صادر می شد .
ویسنتهال سوزن چرخ خیاطی را نیز طراحی کرد ، گرچه خبری از اینکه آیا این امتیاز هم قبلا به ثبت رسیده باشد ، در دست نیست . مخترع انگلیسی ، « توماس سنت » ، که کابینت ساز بود ، امتیاز اولین چرخ خیاطی کامل شده را در سال ۱۷۹۰ به نام خود به ثبت رساند .
هنوز معلوم نیست که آیا وی شکل اولیه اختراعش را ساخته باشد . در این حق امتیاز آمده است که درفشی چرم را سوراخ می کند و سوزن از سوراخ می گذرد . در سال ۱۸۰۴ ، امتیازی به نام « توماس استون » و « جیمز هندرسون ؟ » به خاطر ماشینی که با کار دست برابری می کرد ، تعلق گرفت .
در همان سال امتیازی نیز به « اسکات جان دانکان » به خاطر چرخ گلدوزی چند سوزنه اهدا شد و هر دو اختراع موفق نبودند و خیلی زود از اذهان مردم پاک شدند . در سال ۱۸۱۰ ، در آلمان ، « بالتازار کرمز » ، ماشین خودکاری را اختراع کرد . اما آن را به ثبت نرساند و هیچوقت هم آن چرخ خیاطی به وظیفه خود به خوبی عمل نکرد .
در سال ۱۸۱۴ خیاط اتریشی ، به نام « جوزف مدراسپرگر » تلاش زیادی برای به ثمر رساندن اختراعش کرد که متأسفانه به موفقیتی دست نیافت . در سال ۱۸۱۸ اولین چرخ خیاطی آمریکایی به نام « جیمز آدامزداگ ^ » و « جان تولز » اختراع شد .
این اختراع به خاطر بد عمل کردنش با شکست مواجه شد . یک خیاط فرانسوی به نام « بارتلمی تیمونیه » اولین چرخ خیاطی ای را که عملکرد خوبی داشت ، در سال ۱۸۳۰ اختراع کرد .
این چرخ فقط یک نخ و یک سوزن قلابدار داشت که در گلدوزی ، زنجیره بخیه دوزی می زد و به نوعی چرخ گلدوزی بود.
اختراع وی باعث شد که سایر خیاطان فرانسوی از ترس اینکه مبادا بیکار شوند ، کارگاه وی را به آتش کشاندند . « والتر هانت » آمریکایی در سال ۱۸۳۴ موفق به ساخت اولین چرخ خیاطی شد . پس از مدتی برای به ثبت رساندن آن تردید کرد ، چرا که بر این باور بود که اختراعش باعث بیکاری عده ای خواهد شد .
هانت اختراعش را به ثبت نرساند و در سال ۱۸۴۶ ، اولین حق امتیاز چرخ آمریکایی به نام « الیاس هو ” » به سبب اینکه نخ از دو جای مختلف رد می شد ، به ثبت رسید این چرخ ، سوزنی سوراخدار و ماکو داشت که دوختهای کوکهای زنجیره ای می زد .
پس از مدتی هو با مشکلاتی در دفاع از اختراعش و ثبت آن مواجه شد . نه سال بعد با همه درگیریها ، سعی کرد که اول سرمایهای دست و پا کند تا بتواند اختراعش را قبل از اینکه دیگران از آن تقلید کنند ، به ثبت برساند . دیگران نیز مکانیسم کوکهای زنجیرهای او را پذیرفتند تا بتوانند نواوری و ابتکار خود را پیشرفت دهند .
« اسحاق سینگر ” » مکانیسم حرکت بالا و پایین رفتن را اختراع کرد و « آلن ویلسون » قلاب ماکوی گردنده را تکمیل کرد . تا سال ۱۸۵۰ هیچ نوع چرخ خیاطی به تولید انبوه نرسید تا اینکه سینگر اولین چرخ خیاطی تجاری خود را با موفقیت عرضه کرد .
سینگر سازنده اولین چرخ خیاطی بود که به جای اینکه پهلو به پهلو حرکت کند ، بالا و پایین می رفت و با پدال پایی کار می کرد . چرخهای قبلی دستی بودند . گرچه چرخ سینگر همان بخیهها را میزد که چرخ هو میزد . هو از سینگر به خاطر تخلف در کار ثبت ، شکایت کرد و در سال ۱۸۵۴ موفق شد .
چرخ خیاطی والتر هانت نیز بخیه میزد و دو ماسوره نخ و سوزن سوراخدار داشت . گرچه دادگاه از حق امتیاز هو ( تا زمانی که هانت حق امتیازش را تسلیم کرد ) حمایت کرد .
اگر هانت اختراعش را ثبت می کرد ، هو موقعیتش را از دست میداد و سینگر برنده میشد . زمانی که هو خورد ، سینگر میبایست حق الامتیاز ثبت را پرداخت می کرد . یادداشتی ، نشانگر آن است که در سال ۱۸۴۴ ، « جان فیشر ۱۵ » انگلیسی ، امتیازی را برای تسمهای کردن چرخ خیاطی به خود اختصاص داده بود
که به قدر کافی برای چرخهای هو و سینگر شناخته شده بود و اگر فیشر این برگه را در دفتر ثبت گم نمی کرد ، او هم می توانست بخشی از این مبارزه در حق امتیاز و ثبت چرخهای خیاطی به شمار رود . بعد از این موفقیت چشمگیر ، درآمد سالانه هو از سه هزار دلار به دویست هزار دلار در سال ارتقا پیدا کرد .
بین سالهای ۱۸۵۴ و ۱۸۶۷ درآمد هو به حدود دو میلیون دلار رسید . در طول جنگ داخلی ، او بخشی از ثروت خود را به تجهیز کردن هنگ پیاده نظام اختصاص داد . شکست در دوم ژوئن ۱۸۵۷ ، « جیمز گیبس » حق امتیاز اولین چرخ خیاطی زنجیره زن یک نخه را ثبت کرد .
« هلن آگوستا بلنشارد ۱۷ » در سال ۱۸۷۳ اولین چرخ خیاطی زیگزاگ دوز را به نام خودش به ثبت رساند . زیگزاگ بخیههای بهتری برای درزها محسوب می شد و لباس را شکیلتر و خوش فرمتر نشان میداد .
وی همچنین بیست و هشت مورد دیگر را از قبیل چرخهای کلاهدوز ، سوزنهای جراحی و دیگر پیشرفتهای چرخهای خیاطی را به ثبت رسانده است . سال ۱۹۰۵ چرخهای خیاطی برقی در سطحی وسیع ، مورد استفاده قرار گرفتند.
مترجم فرناز فم تفرشی
